Angina, powszechnie znana jako zapalenie gardła, jest jednym z najczęstszych schorzeń bakteryjnych atakujących górne drogi oddechowe. Choć często kojarzona z bólem gardła, jej przebieg i konsekwencje mogą być znacznie poważniejsze. Zrozumienie jej natury, mechanizmów przenoszenia oraz skutecznych metod leczenia jest kluczowe dla szybkiego powrotu do zdrowia i zapobiegania powikłaniom.
Czym jest angina i jakie są jej rodzaje?
Angina jest ostrym zapaleniem migdałków podniebiennych oraz otaczających je tkanek gardła, najczęściej wywołanym przez bakterie. W zdecydowanej większości przypadków za rozwój anginy odpowiada paciorkowiec Streptococcus pyogenes (paciorkowiec grupy a). Rzadsze przyczyny bakteryjne obejmują paciorkowce grup c i g, a także inne bakterie. Choć angina jest infekcją bakteryjną, może być również spowodowana przez wirusy, jednak te przypadki są zazwyczaj łagodniejsze i często określane mianem zapalenia gardła. Wyróżniamy kilka postaci anginy:
- Angina bakteryjna: Najczęstsza i wymagająca leczenia antybiotykami.
- Angina wirusowa: Zazwyczaj łagodniejsza, nie wymaga antybiotykoterapii.
- Angina paciorkowcowa: Specyficzna forma wywołana przez Streptococcus pyogenes.
- Angina Plauta-Vincenta: Rzadka, jednostronna forma związana z higieną jamy ustnej.
Jak dochodzi do zakażenia? Drogi przenoszenia anginy
Główną drogą przenoszenia bakterii wywołujących anginę jest kontakt bezpośredni z osobą zakażoną. Drobnoustroje rozprzestrzeniają się głównie drogą kropelkową, podczas kaszlu, kichania, mówienia, a także przez kontakt z zanieczyszczonymi przedmiotami (np. kubkami, sztućcami). Wirusy wywołujące zapalenie gardła przenoszą się w podobny sposób. Okres inkubacji, czyli czas od zakażenia do pojawienia się pierwszych objawów, zazwyczaj wynosi od 2 do 5 dni. Osoby chore są najbardziej zakaźne w pierwszych dniach choroby, a także przez pewien czas po ustąpieniu objawów, jeśli nie zastosowano odpowiedniego leczenia antybiotykowego.
Objawy, które powinny wzbudzić niepokój
Rozpoznanie anginy opiera się na charakterystycznych objawach, które często pojawiają się nagle. Do najczęstszych należą:
- Silny ból gardła, nasilający się podczas połykania.
- Czerwone i obrzęknięte migdałki, często pokryte białym lub żółtym nalotem (wysiękiem).
- Gorączka, często powyżej 38,5°C.
- Powiększone i bolesne węzły chłonne pod żuchwą.
- Ogólne osłabienie, uczucie rozbicia, dreszcze.
- Ból głowy, czasem nudności i wymioty, szczególnie u dzieci.
Warto zaznaczyć, że objawy takie jak kaszel, katar czy chrypka są zazwyczaj mniej nasilone w przypadku anginy bakteryjnej, a bardziej charakterystyczne dla infekcji wirusowych. Jeśli obserwujemy u siebie lub bliskich powyższe symptomy, konieczna jest konsultacja lekarska.
Diagnostyka anginy – jak lekarz rozpoznaje chorobę?
Podstawą diagnozy anginy jest badanie fizykalne gardła przez lekarza, podczas którego ocenia on wygląd migdałków, obecność nalotów oraz stan węzłów chłonnych. Aby potwierdzić bakteryjne pochodzenie infekcji i wykluczyć inne schorzenia, lekarz może zlecić dodatkowe badania. Najczęściej stosowaną metodą jest szybki test na obecność paciorkowca grupy a (tzw. strep test), który daje wynik w ciągu kilku minut. Alternatywnie, można wykonać posiew wymazu z gardła, który jest bardziej czuły, ale wymaga kilku dni na uzyskanie rezultatu. Badanie to pozwala również na określenie wrażliwości bakterii na poszczególne antybiotyki, co jest kluczowe dla doboru skutecznego leczenia.
Leczenie anginy – kiedy antybiotyki są niezbędne?
Leczenie anginy zależy od jej przyczyny. W przypadku anginy bakteryjnej, kluczowe jest zastosowanie antybiotykoterapii. Najczęściej przepisywane są antybiotyki z grupy penicylin, takie jak amoksycylina. Czas trwania leczenia wynosi zazwyczaj 7-10 dni i jest niezwykle ważny – przedwczesne przerwanie antybiotykoterapii może prowadzić do nawrotów choroby i rozwoju poważnych powikłań. W łagodzeniu objawów można stosować leki przeciwgorączkowe i przeciwbólowe (np. paracetamol, ibuprofen), płukanki gardła o działaniu antyseptycznym oraz tabletki do ssania łagodzące ból. Ważne jest również odpoczywanie i picie dużej ilości płynów. W przypadku anginy wirusowej antybiotyki są nieskuteczne, a leczenie polega na łagodzeniu objawów.
Potencjalne powikłania nieleczonej anginy
Zbagatelizowanie anginy i brak odpowiedniego leczenia może prowadzić do szeregu poważnych powikłań, które mogą mieć długoterminowe konsekwencje zdrowotne. Najgroźniejsze z nich to:
- Gorączka reumatyczna: Choroba zapalna dotykająca stawy, serce i układ nerwowy, wywołana nieprawidłową reakcją immunologiczną na infekcję paciorkowcową.
- Kłębuszkowe zapalenie nerek: Zapalenie struktur filtrujących w nerkach, prowadzące do ich uszkodzenia.
- Ropień okołomigdałkowy: Skupisko ropy w tkankach otaczających migdałek, wymagające interwencji chirurgicznej.
- Ostre zapalenie ucha środkowego lub zatok przynosowych: Powikłania wynikające z rozprzestrzeniania się infekcji.
- Gorączka reumatyczna serca: Szczególnie groźne powikłanie dotyczące zastawek serca.
Dlatego też, w przypadku podejrzenia anginy, niezwłoczna konsultacja lekarska i stosowanie się do zaleceń terapeutycznych są absolutnie kluczowe.
